Kind en kitten
Is het kitten al in het vorige huis gewend geraakt aan (jonge) kinderen dan is de kans groter dat hij het contact met je kind leuk vindt. Is dit niet zo, dan kan het zijn dat hij het contact spannend vindt. Mocht je kind al  ervaring hebben met katten en geleerd hebben wat katten wel of niet fijn vinden, dan helpt dit ook. Een goede introductie verkleint de kans dat het kitten bang wordt voor je kind. Daarnaast zijn er ook wat tips om je kind goed om te leren gaan met het kitten.

Een baby in huis?
Ook de leeftijd van je kind maakt natuurlijk uit! Een baby zal nog weinig contact maken met het kitten, maar het kitten kan wel nieuwsgierig zijn naar je baby. Snuffelen aan je baby is natuurlijk prima, maar bij je baby in bed slapen of in de box is onverstandig. Zet het kitten elke keer dat hij in de box of bed wil gaan liggen hier dan ook uit. Ook kan je het beste de slaapkamerdeur van je baby dichthouden als je er niet bij bent. Op de momenten dat je er wel bij bent kan het kitten naar binnen om overal te snuffelen en goed aan de geur van je baby te wennen. Baby’s hebben nog ongecontroleerde bewegingen en kunnen dan ook met hun knuistjes plukken haar van je kitten te pakken krijgen, probeer dit te voorkomen.

Een paar spelregels

Een ouder kind kan je goed leren hoe met je kitten om te gaan. Een paar spelregels kan je hierbij gebruiken:

• Een kitten slaapt veel, gedurende de dag en de nacht. Tussendoor heeft hij periodes van activiteit. Deze rust heeft hij, net als een baby, nodig om indrukken te verwerken en weer energie op te doen voor de volgende ontdekkingstocht. Een goede regel is om je kind te leren een kitten met rust te laten als hij zijn ogen dicht heeft; 
• Sommige kittens slapen graag bij een kind in bed, maar een aparte slaapplek is beter. Hiermee voorkom je dat je kind per ongeluk op het kitten gaat liggen als hij draait in zijn slaap. Als je kitten en kind het fijn vinden om dicht bij elkaar in de buurt te zijn, kan je een dekentje op het voetenend van het bed plaatsen. En als je kind dan aandacht geeft aan het kitten wanneer het daar op ligt leert het kitten snel dat dit een fijne plek is. 
• Kinderen knuffelen, heel begrijpelijk, graag met een kitten. Veel katten vinden het echter niet fijn om stevig geknuffeld te worden. Hij kan dan namelijk niet weg wanneer hij wil en dan kan hij gaan bijten of krabben. Wat je kind wel kan doen is het kitten lekker op zijn schoot laten liggen en dan aaien. Veel katten vinden vooral het aaien van de kop prettig. Dan zie je zijn ogen dichtgaan en vaak spinnen ze hier ook bij. Heeft het kitten er genoeg van dan kan hij wat met zijn staart gaan zwiepen of krijgt hij grotere pupillen. Als je kind dan stopt met aaien dan blijft het kitten liggen of loopt weg;
• Het is echt een no-go om je kitten bij zijn staart of nekvel te pakken of aan zijn poten te trekken. Dit doet namelijk pijn. Je kind kan het kitten beter oppakken met twee handen waarbij een hand onder zijn voorpoten en een hand onder zijn kont gehouden wordt; 
• Veel katten vinden het fijn om de kat uit de boom te kijken. Op een hogere plek kan hij dit doen. Hierdoor overziet hij situaties en kan wat makkelijker je kind ontwijken als hij even niet in de stemming is voor contact. Hogere en meerdere plekken in de verschillende ruimtes waar je kind en kitten graag zijn, kunnen hiervoor zorgen. Dat zijn dan ook de plekken waar je kind het kitten het beste met rust kan laten;
• Hoe leuk is het voor je kind om met het kitten te spelen! En bij zo’n jong kitten is de neiging om handen of voeten te gebruiken groot. Ook je voeten bewegen onder het dekbed zorgt er vaak voor dat het kitten hierop afspringt en in de voeten van je kind te bijten of hier met zijn achterpoten tegenaan te trappelen. Hierdoor leert het kitten al jong dat dit mag.  Maar als hij volwassen is dan gaat dit meer pijn doen en dan wil je kind niet meer met het kitten spelen. Hier geldt echt “jong geleerd is oud gedaan”. Spelen met handen en voeten is onverstandig. Een betere manier om met het kitten te spelen is met een speelhengel. Dit zorgt ervoor dat je kitten niet per ongeluk alsnog in handen of voeten springt. Als je kind dan met de speelhengel beweegt, zoals een prooi zich gedraagt, dan gaat het kitten hier makkelijk mee spelen.

Kind en kitten blij met elkaar
Met deze adviezen is de kans groot dat je kitten en je kind veel plezier aan elkaarbeleven. En nog veel samen spelen, knuffelen en ontspannen.

Vraag:
De kat van mijn vader begint mijn vader meteen te krabben en bijten wanneer hij het reismandje alleen nog maar uit de kast pakt. Onze eigen katten vertonen juist heel ander gedrag: Ze gaan direct het reismandje in zodra we die pakken en bij de dierenarts zelf rolt een van onze katten ook graag over de vloer heen. Ze loopt vrolijk rond in de behandelkamer en gaat overal even rollen. Waarom vindt ze het zo leuk om daar over de vloer te rollen? Doet ze dat alleen om haar geur te verspreiden?

Antwoord:
Beste Janneke,

De reactie van je vaders kat op het zien van het reismandje komt heel vaak voor! Veel katten hebben namelijk als kitten niet geleerd om zonder problemen de reismand in te gaan. Omdat de reismand bovendien vaak pas tevoorschijn komt als er iets vervelends volgt, is dit vaak hét signaal voor de kat om te vluchten of agressief te worden. Dit is voor iedereen heel vervelend, vooral als de kat een keer naar de dierenarts moet. 

Het beste is om de kat, stapsgewijs, aan de reismand te laten wennen. Je vader kan beginnen door eerst de kat te laten wennen aan de aanwezigheid van het reismandje. Dit kan hij doen door deze onderdeel te maken van zijn interieur. Zet de reismand, zonder kap, op een fijne plek neer, zoals bij een raam of op een zonnige plek. Leg er ook een lekker dekentje in waar de geur van de kat aan zit. Hij kan ook spelenderwijs zijn kat verleiden om het reismandje in en uit te lopen. Of hier geregeld een snoepje of een (geur) speeltje in te leggen.

Plaats de kap er pas op wanneer de kat geregeld de reismand in gaat. Sluit dan het hekje eens, heel kort. Gaat dat goed? Dan kan het hekje langer gesloten worden. Wanneer dit ook goed gaat dan kan de reismand heel kort opgetild worden. Rondlopen met de kat in de reismand is dan de laatste stap. De kat reageert waarschijnlijk beter wanneer je vader hem bij al deze stappen beloont met iets wat zijn kat heel lekker vindt.

Het is wel zo dat hoe langer het gedrag bestaat, hoe lastiger het is om dit te veranderen. Belangrijk is daarom om hier de tijd voor te nemen en de stappen klein te houden. Belangrijk is daarom een langere tijd voordat je weet dat je naar de dierenarts gaat, te beginnen met de training. 

Veel katten vinden het trouwens fijn om in de reismand te kunnen bewegen en rondjes te draaien. De reismand moet dus groot genoeg zijn. Ook raad ik altijd een reismand aan waar de bovenkant vanaf kan zodat de kat in zijn reismandje kan blijven wanneer hij onderzocht wordt door de dierenarts. Is de kat erg angstig? Leg dan eens een handdoek over de reismand heen. 

Wat fijn trouwens dat jouw katten heel ander gedrag laten zien wanneer ze de reismand zien of bij de dierenarts zijn. Het rollen op de grond van een van jouw katten kan inderdaad betekenen dat ze haar geur aan het afzetten is. Het kan ook een vraag om aandacht, aaien of spel zijn. Maar dat is bij de dierenarts waarschijnlijk niet het geval. Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar rolgedrag van katten, dus zeker weten doe ik het niet. 

Als deze adviezen onvoldoende resultaat geven, adviseer ik je om een afspraak te maken met een Tinley-gedragstherapeut in jouw regio. Kirsten Meijer, Tinley-gedragstherapeut voor katten. 

Erfelijkheid
Met erfelijkheid bedoelen we alle kenmerken en eigenschappen die kittens in de genen meegekregen hebben van de vader en de moeder. Sommige kenmerken zijn erfelijk bepaald, zoals de vachtkleur. Maar ook of een kitten zelfverzekerd en ondernemend is of meer timide heeft met erfelijkheid te maken. Net als de mate van hanteerbaarheid (handling). En dit laatste kan ook nog per kattenras verschillen. Zo is een Bengaal over het algemeen wat minder goed hanteerbaar dan een Pers.  Uit onderzoek is bekend dat vriendelijke vaders vaker kittens voortbrengen die nieuwsgierig en onderzoekend van aard zijn. We weten ook dat een moederpoes door meerdere katers bevrucht kan worden. Zij heeft dan een nestje kittens die verschillende vaders hebben. Dit kan een verklaring zijn voor de grote verschillen die je tussen de kittens uit één nest ziet.

Socialisatie
Met socialisatie bedoelen we het sociaal maken van het kitten naar mensen of dieren. Waardoor het kitten later op een fijne manier kan samenleven met mensen en andere dieren. Een kitten leert dit in twee belangrijke leerperiodes van het kittenbestaan. De eerste periode noemen we de 1^e socialisatiefase. Het kitten is dan 2 tot 7 weken oud. In deze periode is het belangrijk dat een kitten zo veel mogelijk kennis maakt met van alles en nog wat. Zoals geluiden van radio of televisie en de wasmachine. En heel belangrijk: het kennismaken met mensen en dieren zodat het kitten uitgroeit tot een sociaal dier. Door met een moeder, broertjes en zusjes op te groeien leert het kitten veel sociaal gedrag. En in het contact met mensen is het belangrijk dat je het kitten dagelijks in handen neemt en het kitten aait en knuffelt. In deze 1^e socialisatiefase van 2 tot 7 weken zijn kittens over het algemeen niet bang en juist erg nieuwsgierig. Daarom is dit de beste tijd om veel nieuwe indrukken op te doen. In de 2^e socialisatiefase, van 7 tot 14 weken, leert een kitten ook nog heel erg veel. De kittens kunnen dan wel wat banger zijn dan tijdens de 1^e socialisatiefase. En opnieuw laat je het kitten aan allerlei prikkels, zoals geluiden, geuren en voorwerpen wennen en ga je door met het contact tussen mens en dier. 

Ervaringen
Behalve de erfelijkheid en de socialisatie van een kitten, zijn de ervaringen die een kitten opdoet ook belangrijk. Een kitten dat opgroeit in een huis met mensen, kinderen en dieren doet heel andere ervaringen op dan een kitten dat opgroeit in een huis met één eigenaar. Het is fijn en wenselijk dat een kitten zo veel mogelijk positieve ervaringen opdoet. Opgroeien in een huis waar mensen op een fijne manier met het kitten omgaan, maken dat het  kitten later niet bang is voor mensen. Het kitten heeft geleerd dat je van mensen eten en drinken krijgt, dat je lekker geaaid wordt en dat ze ook nog met je spelen. Een kitten dat opgroeit in een huis met kleine kinderen die steeds aan zijn staart trekken en hem vaak uit de slaap halen, zal een minder positieve associatie met kinderen opbouwen. En misschien zelfs wel bang zijn voor kinderen. Wanneer kittens opgroeien in een zeer rustige  omgeving, dan kan een eigenaar bij voorbeeld wat vaker kinderen uitnodigen om langs te komen. Zij kunnen dan met de kittens spelen en de kittens wennen zo toch aan kinderen. Voor de kinderen en de kittens leuk! 

Ieder kitten is uniek
Erfelijkheid, socialisatie en ervaringen maken dat ieder kitten uniek is. En dat maakt het mogelijk om een kitten te kiezen dat goed bij jou en jouw thuissituatie past. En afhankelijk van de leeftijd waarop jouw kitten in huis is gekomen, kun je zelf nog veel bijdragen aan het socialiseren en opvoeden van het kitten. Over het algemeen zal het kitten tussen de 7 en 14 weken oud zijn wanneer hij bij jou in huis komt. Je zit dan nog middenin de 2^e socialisatiefase die zo belangrijk is. Maak hier goed gebruik van door het kitten veel verschillende prikkels aan te bieden, lekker met het kitten te knuffelen en hem aan verschillende mensen, kinderen en dieren voor te stellen. En probeer het kitten daarbij vooral positieve leerervaringen op te laten doen. 

In het kort: ik help katteneigenaren met katten die probleemgedrag tonen. Dit kan gaan over bijvoorbeeld het poepen of plassen buiten de bak, angstig gedrag, agressief gedrag naar mens of andere dieren, maar ook dingen als het krabben aan de bank, de opvoeding van kittens etc. Kortom al het gedrag van de kat wat de eigenaar als vervelend ervaart. Probleemgedrag zorgt vaak voor spanning in de relatie van de eigenaar met de kat, maar ook tussen katten onderling. Mijn doel is natuurlijk om het probleemgedrag op te lossen, mét hulp van de eigenaar. Op die manier wordt de relatie weer positief en kunnen kat en eigenaar weer leuke dingen met elkaar doen. En kunnen katten onderling weer beter met elkaar opschieten. 

Hoe doe ik dat dan? In eerste instantie heb ik vaak telefonisch contact met de eigenaar die me meer verteld over het probleem met de kat. Een huisbezoek is vaak de volgende stap. Dit heeft grote voordelen, je hoeft niet op reis met je kat dus geen stress, ik kan de kat in zijn eigen omgeving zien en soms zie ik ook het probleemgedrag waar de eigenaar contact voor met me op heeft opgenomen. Van tevoren vraag ik aan de eigenaar om een vragenlijst in te vullen en eventueel filmpjes te maken van het gedrag. Tijdens het huisbezoek observeer ik, stel ik vragen en leg gedrag van de kat uit. Vervolgens geef ik maatwerkadviezen om het gedrag te veranderen. Soms is het uitvoeren van een advies niet haalbaar voor de eigenaar, dan kijken we samen naar wat er wel mogelijk is. 

Het is niet afgelopen na het huisbezoek. Ik maak een kort verslag van het huisbezoek waar ik ook de adviezen in zet en vervolgens gaat de eigenaar hiermee aan de slag. De drie maanden (gratis) nazorg zijn dan ingegaan. In deze periode kijk ik geregeld, samen met de eigenaar, hoe het gaat met de uitvoering van de adviezen en natuurlijk hoe de kat hierop reageert. Op basis van deze updates bespreek ik hoe een eigenaar verder kan gaan. 

Naast onzindelijkheid en agressie nemen katteneigenaren ook steeds vaker contact op voor andere gedragingen van hun kat waar ze zich zorgen over maken. Zoals een kat die erg schrikachtig is of bij het minste of geringste onder het bed kruipt. Angst komt helaas regelmatig voor en is een vervelende emotie voor de kat om te ervaren. Maar nachtelijk mauwen, krabben aan alles behalve de krabpaal, sloopgedrag etc. zijn ook gedragingen waar regelmatig mijn advies over gevraagd wordt. Wanneer een katteneigenaar nog een kat wil plaatsen bij de huidige kat, kan dit problemen veroorzaken. Ik begeleid dan mensen om de introductie tussen de katten zo goed mogelijk te laten verlopen. 

Een heel divers beroep waarbij de nadruk voor mij ligt bij het verbeteren van het leven van veel katten en hun eigenaren.

Handling: oefening baart kunst
Een aantal handelingen kun je rustig oefenen zonder dwang en stress voor jezelf of het kitten. Als hij lekker bij je ligt, kun je zijn pootjes aaien, vastpakken en een beetje druk uitoefenen zodat de nageltjes tevoorschijn komen. Je kunt dan als oefening de puntjes van de nageltjes knippen. Wanneer je het kitten iets lekkers geeft als je dit in stapjes oefent, dan bouwt het kitten een positieve associatie met die handelingen op. Het kitten leert dan dat nagels knippen iets lekkers oplevert. De meeste katten kunnen zelf goed hun nagels scherpen en de kans dat je nagels moet knippen is dan ook niet zo groot. Maar er kunnen situaties voorkomen waarbij het wel handig is als je het kunt toepassen en de kat rustig meewerkt. 

Als je een half-langharig (bij voorbeeld een Noorse Boskat) of een langharig (de Pers) kitten hebt, dan zul je in de toekomst misschien hulp nodig hebben bij de vachtverzorging. De meeste trimsters gaan niet aan de slag zonder de nagels van de voorpoten te knippen. Dit om verwondingen bij de trimster te voorkomen. Het is dan wel zo fijn als jij jouw kat daar als kitten al aan gewend hebt. Dan begint een trimbeurt rustig en zonder al te veel stress. Zo kun je ook het kammen van de vacht al oefenen met het kitten zodat hij hieraan gewend raakt. 

Handling: soms een noodzakelijk kwaad
Je kunt veel handelingen bij jouw kitten doen zonder dat je het kitten hoeft te dwingen. Maar soms kun je voor situaties komen te staan die toch wat dwang noodzakelijk maken. Omdat je niet de tijd hebt om rustig stapsgewijs te oefenen en te trainen. Denk bij voorbeeld aan een kitten dat veel vlooien of teken heeft. Dit laatste kan voorkomen als jij een kitten op straat hebt gevonden en in huis hebt genomen. Vlooien en teken zijn parasieten die je het beste zo snel mogelijk kunt bestrijden. Jouw kitten kan er ziek van worden (bloedarmoede) wanneer het er veel zijn. En je wilt die parasieten niet in huis hebben. Ze kunnen andere huisdieren, kinderen of jouzelf te pakken nemen.

In dit soort situaties kan een beetje dwang nodig zijn. Bij voorbeeld omdat de teken op het hele lijfje van jouw kitten zitten. Dan moet je hem op zijn rug leggen om teken op de buik en tussen de voetkussentjes uit te kunnen halen. Maar ook in deze situaties kun je het kitten rustig benaderen, oppakken, aaien en gerust stellen voordat je van start gaat. Je kunt de teken in een aantal sessies verwijderen. Het kan misschien niet in één keer als het er veel zijn. Als je een rustpauze inlast, kun je het kitten weer wat lekkers geven.

Wie niet sterk is, moet slim zijn
Een kitten hoeft niet bij alle behandelingen gehanteerd te worden. Een aantal dingen kun je ook slim aanpakken zodat jij en het kitten er nauwelijks last van hebben. Vlooiendruppels kun je rustig en snel toedienen wanneer een kitten op je schoot ligt te slapen. Of in een klimpaal ligt te rusten waar jij er goed bij kunt. Je hoeft alleen wat op de juiste plek te aaien en de haren opzij te duwen (en dat kun je al eerder oefenen) en de druppels aanbrengen. 

Je kunt het kitten ook voor de gek houden. Wanneer je een kitten een wormkuur geeft, kun je hem ook verleiden met smeerkaas of smeerworst waar het pilletje in verstopt zit. Vaak happen ze dit in één keer op en slikken het snel door. Maar het lukt helaas niet altijd. Jij kunt het net treffen dat jouw kitten een slimmerik is die de smeerkaas of smeerworst weg-likt en het pilletje weer uitspuugt. Het is dan ook altijd even kijken wat voor type kat jouw kitten is en hoe je hier het beste mee om kunt gaan.

Jong geleerd is oud gedaan
Wanneer je jouw kitten allerlei handelingen leert ondergaan als hij nog jong en onbevangen is, dan heb je daar later veel profijt van. Je kunt zelf makkelijker handelingen uitvoeren als jouw kitten een volwassen kat is. Bij de dierenarts is jouw kat makkelijker te hanteren en te behandelen en dit geeft jouw kat minder stress.