pijn bij katten

Heeft je kat pijn?

Ik ga uitgebreid in op het onderwerp pijn, vooral omdat er veel misverstanden zijn over pijn bij katten.

Ouder worden komt met gebreken
Wat ik vaak van katteneigenaren hoor is; “maar hij reageert helemaal niet bij een onderzoek door de dierenarts”, “hij mauwt niet”, “hij springt nog steeds op het aanrecht”. De beloning van het lekkers dat op het aanrecht ligt is echter zo belangrijk dat hij de pijn bij het springen voor lief neemt. Of er wordt gezegd; “tja hij wordt een dagje ouder dus hij springt minder goed of kan zijn vacht minder goed verzorgen”. En ja ouder worden komt met gebreken, maar als je kat bijvoorbeeld (beginnende) artrose heeft, dan kan de pijn die hiermee gepaard gaat goed bestreden worden. Ook denken veel mensen nog dat een kat alleen spint wanneer deze zich op zijn gemak voelt. Dit klopt echter niet, een kat kan ook spinnen om zichzelf gerust te stellen omdat hij pijn ervaart. 

Observeer
Katten laten pijn slecht laat zien en soms komt dat omdat de verandering zo geleidelijk is dat het eigenlijk niet opvalt. Katten voelen zich kwetsbaar wanneer ze pijn ervaren, normaal gesproken is een kat een jager, maar als ze zich kwetsbaar voelen dan kunnen ze zich als een prooidier gaan gedragen. Het is belangrijk om je kat goed te observeren in het gedrag en lichaamshouding om hem pijn te kunnen herkennen. Observeer hem sowieso om het ook op de lange termijn te kunnen herkennen. Zijn er bijv. gedragingen of uitingen die je normaal nooit zag, eet hij minder, loopt hij andere routes, vermijdt hij bepaalde hoogten, meer agressie, teruggetrokken, slechte vacht, minder spelen, gebit enz. Dit kan je een indicatie geven van pijn.

Verschillende soorten pijn
Er is een verschil tussen acute en chronische pijn. Acute pijn ontstaat vaak door een verwonding. Het gedrag zorgt ervoor dat het deel dat pijn doet ontzien wordt zodat de wond kan herstellen. Deze pijn kan, mits niet behandeld, wel overgaan in chronische pijn. Dit zie je soms bij gebitspijn.
Chronische pijn zie je helaas minder snel omdat de pijn vaak geleidelijk toeneemt. Zoals bijvoorbeeld bij (beginnende) artrose, blaasproblemen, chronische maag-darmproblemen (zowel diarree als opstopping), leverproblemen, alvleesklierontsteking, tumoren en gebitsproblemen. 

Stress of angst
Ook is het lastig om stress of angst van pijn te onderscheiden. De meeste katten die pijn ervaren kunnen stresssignalen of angstig gedrag laten zien omdat ze pijn hebben. Je kat kan zich dus anders gaan gedragen omdat hij stress of angst ervaart, maar het kan dus ook in combinatie met het voelen van pijn zijn. Soms is er een directe aanleiding zoals agressie na een val van een balkon, of dat hij vaker schrikt omdat er op zijn pootje is gestaan. Maar er is niet altijd een directe aanleiding te achterhalen en dan moet je dus op het veranderd gedrag letten.

Aan de hand van onderstaand plaatje kan je een inschatting maken of en in hoeverre je kat pijn ervaart. Zie je deze signalen/houdingen niet dan hoeft dat trouwens nog niet te betekenen dat je kat geen pijn ervaart.

pijn bij katten

1 de kat ervaart geen pijn

  • Oren naar voren
  • Ogen open en rond
  • Ontspannen spieren
  • Snorharen ontspannen en wat gebogen
  • Kop staat recht op nek en boven de schouders
  • Snuit is ontspannen en heeft een rondere vorm

2 de kat ervaart matige pijn

  • Oren ietwat naar opzij
  • Ogen wat toegeknepen
  • Ietwat gespannen spieren
  • Snorenharen licht gebogen
  • Kop staat meer op schouderhoogte
  • Snuit is licht gespannen

3 de kat ervaart duidelijke pijn

  • Oren naar opzij en platter
  • Ogen bijna geheel toegeknepen en naar buiten gedraaid
  • Gespannen houding
  • Snorharen recht en naar voren
  • Kop staat onder de schouders of de kin gaat richting borst
  • Snuit is gespannen en krijgt een meer ovalere vorm

En ik kan het niet voldoende benadrukken dat bij een vermoeden van pijn bij je kat, hoe klein je vermoeden dan ook is, het verstandig is om je dierenarts in te schakelen. Er is steeds meer mogelijk qua pijnbestrijding om het leven van je kat aangenamer te maken. Ook kan het je helpen om je observaties op te schrijven of het (veranderde) gedrag van je kat te filmen. Zo vergeet je niks wanneer je bij je dierenarts komt.

En wordt je kat een dagje ouder (hij is al senior vanaf een jaar of 11), laat hem dan het liefst 1 a 2x per jaar door je dierenarts controleren. Vooral bij oudere katten zie je het veranderde gedrag slecht. Daarnaast wordt er vaak aangenomen dat bepaald gedrag normaal is voor een oudere kat en dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Jaagt je kat bijvoorbeeld niet meer, of hij blijft maar in een hoekje zitten dan is dit vaak een teken van pijn.

TIP: Er is tegenwoordig ook een app beschikbaar waarop je met een foto van je eigen kat kunt kijken of je kat mogelijk acute pijn ervaart. De app heet de Feline Grimace Scale en is te downloaden via Google Play en de Appstore.

Verdere uitingen van pijn:

  • Minder eten of liever natvoer dan brokken

  • Zich vaker terugtrekken of schuilen

  • Agressie en sneller geïrriteerd zijn

  • Vaker schrikken

  • Niet meer of minder op favoriete (hogere) plekjes gaan liggen of moeite hebben daar te komen of andere plekjes gaan gebruiken

  • Een stramme gang

  • Minder activiteit

  • Niet meer geaaid willen worden op bepaalde plekken

  • Meer gaan mauwen

  • Spinnen of knarsetanden

  • Onzindelijkheid

  • Veranderd ontlastingsgedrag (harde keutels of juist diarree, mauwen bij plassen of poepen etc.)

  • Met pootje langs bekje vegen en/of kwijlen

  • Minder uitrekken of anders gaan krabben

  • Vacht is aan het klitten of mottig te worden

  • Op bepaalde plekken vaker wassen of krabben of juist ontzien van bepaalde plekken

  • Minder vaak wassen

Ik ben aangesloten bij: